JUNE THLA LEH KEINI
Er. Chhungpuia Renthlei
Khawnge tun tum chu, kum 1970 atang daih tawh a MLA vote thlak rual ni tawh si, a baptisma chan rualpui ten an Nupui pasal neih Silver jubilee an lawm sup sup tawh pawh a, Senior nihna pawm thei reng reng lo leh in lak Young nana a fa rual leka naupang keini ang hial pawh U chhungpui ti ngata min kotu, U Tpa ten thla serha an neih bur mai, June thla hi khawvel miten an lo serh ve reng em tih leh thla dang zawng aiin a lo hlauhawm bik reng reng em tih han bih thuak thuak teh ang.
Theology leh technical thiamna atangin hun pawimawh neihna thla atan a thian lohna awm lem lo mahse, “Nikir thla “ tia kan pi pu ten an lo koh duat June thla hi Putar Junior ( oh ka tih sual, tlangval Senior ka tihna ! ) U Tpa te ho mai bakah mizo te hian thla serhah kan nei deuh roh nge ni, YMA Day tih mai loh chu tun hma atangin nupui pasal inneih nan leh program pawimawh dang han neih nan kan thlang meuh lo niin alang. Mi thenkhat te chuan hunpui neih nan an duhlo bur mai zawng a nih hi. Ruah sur thla a nih avangin Khua a nuam lo a, veivah a hreawm deuh tih mai loh chu danglamna em em a awm chuang lem lo awm e.
June tih tawngkam hi Latin tawng “ iuniores” atanga lak niin an sawi a, a awmzia ber chu Naupang zawk tihna a ni. June thla birthstone atan pearl, Moonstone (gemstone) leh Alexandrite an vuah. A awmzia ber chu June hi hriselna leh damreina entirna a ni. Hei mai a la ni lo, rin loh daihin June Birth flower atan hmangaihna Rose par hman a ni. Heta tang ringawt pawh hian khaw awmdanin zir se chu June thla ngei maia hun pui han nghah a thlanawm hle mai. June thla ah hian rose Pangpar mawi tak tak ten par an chhuah thin avang hian Rose Month tiin an sawi bawk thin. June tih tawngkam hi Jupiter nupui , Roman Inneihna pathiannu (Juno ) atanga lakchhuah niin an sawi. Mi ngilnei leh hmangaihna ngah tak Greek pathiannu ( Hera )nen ang khata sawi a ni bawk. Heivang hian tunhma chuan Roman leh Greek mi te chuan June thlaah hian inneihna a tluang duh bik riauah an ngai nghet tlat a, nupui pasal inneihna thlaah June hi an thlang thin. Sik leh sa lamah chuan Ni 30 nei, June hi kum khat a thla lai hawl ber a ni.Tin, June thla hi Northern Hemisphere a cheng te tan kum khata ni rei ni ber leh Southern Hemisphere a cheng te tan ni reiloh ni ber awmna thla a nih avang hian ngaih pawimawh a hlawh hle mai bawk
.
Khawvel ram zau zawkah kan mit han len ila, Pathian in June thla mal a sawm zia hai rual lohin kan hre thei awm e. Kum 763 BC daih tawh khan Assyrians ho chuan June thlaah hian ni awk lem ( Solar Ellipse) an lo chhinchhiah a , he an thil chhinchhiah hi Messopotamian History zirna atana a lungphum pawimawh tak a ni. Kum 1667 June thla khan “human blood transfusion “ chu Dr. Jean-Baptiste Denys kaihhruaina hnuaiah hlawhtling taka neih a ni, hei hi damlo mamawh te tana thisen pek hmasak berna a ni. Tin, Kum 1752 June khan Scientist mi ropui , Benjamin Franklin chuan kawlphe hi electric a ni tih atak ngeiin a finfiah bawk. Kum 1903 June thla khan Ford Motor Company dinchhuah a ni bawk. Kum 1972 June thla khan Canada rama single-site hydro-electric power project lian ber chu Churchill Falls, Labrador ah ropui taka din a ni. Tin, Kum 1762 June thla kha Austria ramin pawisa Note ( paper currency ) an hman hmasak berna a ni . Kum 1977 –June thla khan Larry Ellison, Bob Miner and Ed Oates a te thian ho chuan Redwood Shores , California ah Oracle Corporation chu Software Development Laboratories (SDL) ah an ruahman. Hei mai a la ni lo, MHIP mil zawng tak June thla ah a la thleng cheu mai maw le. Kum 1963 – June thla a Soviet Space Program, Vostok 6 Mission kha khawvela hmeichhe ( Nula Valentina Tereshkova-i ) space a zin hmasak berna a ni..
Aw le, kan ti lak lawh bawka, chhun zawm zel teh ang aw. June thlaah hian ram hrang hrang te chuan Flag Days an hmang thin. e.g. Sweden (June 6), USA (June 14), Denmark (June 15), Argentina (June 20) , Romania (June 26), e.t.c .Tin, Luxembourg, Belgium, USA, UK, Mexico, Venezuela, Netherlands, Ireland leh Canada te chuan June thla hi malsawmna leh thla ngilnei ah ngaiin kum tin June thla ah hian Mother's Day leh Father's Day an hmang ziah bawk Portland ah ve thung chuan nula leh tlangval inhmangaihna lantirna ni pahfawmin kum tin Rose Festival ( Rose pangpar Kut ) an hmang thin. Canada mipui te chuan June Chawlhni vawi hnihnaah kumtin khel lovin Canadian Rivers Day an hmang thin. Tin, Republic of Ireland sorkar chuan June first Monday hi public holidays ah a puang hmiah mai bawk. Kumin kum 2010 FIFA World cup thlengtu South Africa chuan June 16 hi Youth Day ( Thalaite ni ) atan kumtin a hmang ve bawk thin zu nia ! Kumin phei chu an hlimna a thuah hnih mai ni lovin, a thuah thum, thuah li ngei ang le. Hetihlai hian keini Mizoram tan pawh June thla hi theihnghilh rual lohvin Pathian Malsawmna thla ni ngei turin tlawmngai pawl intelkhawm lian ber YMA day a niin kumtin June ni 15 ah hlim takin kan hmang ve thin a nih hi maw le. Hetih lai hian ngai teh, Kristianna in kan ramah Puithuna atthlak leh ramhuai a um bo, ti tu leh, hlauh neihlo ang maia Pathian thu awih inti ten vawiin ni thlenga June thla hi thla dang aia nel loh riau bikna kan la nei reng hi chu kan paih bo pawh a finthlak viau awm e. Khawvel pum huap han thlir phei chuan June thla hi midang tana malsawmna tling ngei tur thil tha tih nan an ngai hmiah mai zu nia .
Chu ti na na, thil tha leh ropui tak tak hring chhuaktu June thlaah hian, Sappui nun ngailo leh tum sang keini zofa te pawh hian YMA day mai nilo, engemaw tal thil tha leh chhinchhiah tlak tih tum ve ta ila, Hun awl kan neih phawt chuan, ruahin min bumro lohna tur hlimna leh lawmna program hrang hrang duang ila, a duh duh June ah innei se la, Rose Festival ( Rose pangpar Kut ) hmang pawh an awm tho bawk nen, a inhmeh viau in ka ring. Khaw nawm loh vanga program kan siamlo anih pawhin khawchhiat leh kawng chhiat chhuan lama “ June thla a lawm “ tih vanga huh hlau ve em em mi kawng kal motora inchil per mai mai te hi sim ila, Thlangra tia awrh vana chhum dum a awm dek dek a Office kal tlai leh haw hma ngawt mai zel te sim ila. Tin, Sum leh pai aia Program neuh neuh nei ngah, Pathian rawngbawl lova, Kohhran rawngbawl,
Pathian leh Angel te aia Kohhran mipui leh hmelhriat te hmai zah, Rawngbawltu in ti te hian khawlai vah chhuah tlem deuh zir ila, Tin, thinlung taka ram hmangaihtute rorelna hmun, ram hmangaih vang ni lem lo, hnathawh peih loh leh hun neih vang hrim hrima awlsam taka sum neih theihna Seki buhchhuak ang maia ngaia Political Party runa lawi luh chhen mai te hi rui chunga kohhran khawmpui lian apianga lotel ve chhen ai daihin a inhmehlo tih hriain June thla atang a kumkhuain bansan ila, taima takin kan theih tawkin hna thawk ila a va lawmawm dawn em !
0 Comments